Các phương pháp làm luận văn, khóa luận về văn học rất đa dạng và phong phú, có nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau. Trong bài viết này, hocthue.net sẽ cùng bạn khám phá về phương pháp làm các đề tài luận văn, khóa luận về văn học, nhấn mạnh vào các cách tiếp cận khoa học giúp chúng ta hiểu sâu hơn về phương pháp nghiên cứu trong văn học.
1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VĂN HỌC LÀ GÌ?
Trước khi thảo luận về các phương pháp nghiên cứu, chúng ta cần phân biệt "phương pháp nghiên cứu" với các khái niệm "phương pháp luận" và "kỹ năng nghiên cứu".
Thứ nhất, phương pháp luận được quan niệm là khoa học về các phương pháp (Nguyễn Văn Dân, 2004). Hoặc một định nghĩa khác về phương pháp luận thì phương pháp luận trong lĩnh vực văn học là tập hợp các thực hành nghiên cứu văn học và mệnh đề về văn bản và thực tiễn gắn liền với các lý thuyết trong văn học.
Ví dụ, khi bạn viết luận văn sử dụng phương pháp luận Marxist sẽ áp dụng các phương pháp nghiên cứu như: vật chất quyết định ý thức, lao động, quyền sở hữu.... của Mác vào đề tài văn học và mối quan hệ của nó với thế giới.
Thứ hai, kỹ năng nghiên cứu là những kỹ năng để bạn xử lý tài liệu như chọn đề tài văn học, lựa chọn phương pháp nghiên cứu, viết và trình bày văn bản khoa học...
Từ những khái niệm trên, theo Nguyễn Văn Dân (2004), phương pháp nghiên cứu văn học là cách thức giúp cho chủ thể thực hiện công việc nghiên cứu tác phẩm hay hiện tượng văn học một cách có hiệu quả.
Như vậy phương pháp nghiên cứu về văn học là cầu nối giữa chủ thể và đối tượng. Dựa vào đặc điểm của đối tượng (chẳng hạn loại hình tác phẩm) mà nhà nghiên cứu đưa ra những phương pháp phù hợp.
Ở một khía cạnh khác, phương pháp nghiên cứu văn học sẽ về tác phẩm và cách thức nhận được câu trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu của mình. Thông thường nghiên cứu văn học bao gồm sự kết hợp của các phương pháp như nghiên cứu tác phẩm, phân tích diễn ngôn và phương pháp nghiên cứu định tính...
Phương pháp nghiên cứu văn học có xu hướng khác với phương pháp nghiên cứu trong các ngành khoa học khác như kinh tế học, kinh tế lượng tài chính..... Nghiên cứu văn học thường giải quyết các câu hỏi về ý nghĩa, quy ước xã hội, sự thể hiện kinh nghiệm sống và hiệu quả thẩm mỹ; đây là những câu hỏi khuyến khích đối thoại và những quan điểm khác nhau hơn là một thử nghiệm tuyệt vời để giải quyết vấn đề.
Về kỹ năng lựa chọn đề tài văn học thì theo kinh nghiệm làm tiểu luận, luận văn văn văn học của hoc thue.net, một số chủ đề về luận văn văn học thường gặp đó là:
a) Chủ đề về nội dung và hình thức của tác phẩm văn học: Các đề tài liên quan để nội dung và hình thức tác phẩm văn học. Ví dụ về tên đề tài luận văn văn học như sau: Tính Nhạc và Họa trong thơ của Xuân Diệu.
b)Chủ đề về chủ đề: Nói một cách dễ hiểu thì một tác phẩm có chủ đề về xã hội, con người. Chẳng hạn như chủ đề "phụ nữ", "người nông dân"... Ví dụ về tên đề tài luận văn thạc sĩ văn học mà hocthue.net từng gợi ý như sau: Hình tượng người phụ nữ trong thơ trữ tình.
c) Chủ đề về tư tưởng: Tư tưởng tác phẩm văn học là sự khái quát của cả hai phương diện: giải thích, nhận thức và khát vọng của nhà văn. Ví dụ về tên đề tài luận khóa luận lý luận văn học như sau: Tư tưởng Nho giáo của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du.
d) Chủ đề về hệ thống nhân vật: Nhân vật trong văn học là những con người cụ thể, sinh động nhưng đồng thời cũng mang trong mình những tính thời đại đề cập trong tác phẩm. Ví dụ một đề tài khóa luận như sau: Thế giới nhân vật trong truyện ngắn của Lê Minh Khuê.
e) Chủ đề về kết cấu. Ví dụ một đề tài khóa luận như sau: Nghệ thuật trần thuật, kết cấu và ngôn ngữ trong Hoàng Lê nhất thống chí.
f) Chủ đề về lời văn nghệ thuật. Ví dụ về tên đề tài tiểu luận: Lời văn nghệ thuật trong sáng tác của Nguyễn Minh Châu.
2. PHÂN LOẠI PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VĂN HỌC
Một số phương pháp chính do tác giả Nguyễn Văn Dân liệt kê như sau:
1. Phương pháp xã hội học.
2. Phương pháp tiểu sử
3. Phương pháp tâm lý học sáng tác
4. Phương pháp hình thức.
5. PHương pháp so sánh
6. Phương pháp hệ thống.
7. Phương pháp loại hình.
8. Phương pháp phân tích tổng hợp
9. Phương pháp phân tích thống kê và phân loại.
Tuỳ vào chủ đề và mục đích nghiên cứu, học viên cao học có thể kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu để có cái nhìn toàn diện, đa chiều về đề tài nghiên cứu văn học. Điều quan trọng là phương pháp luận cần phù hợp, có tính nhất quán và được trình bày rõ ràng trong luận văn.
Các phương pháp này bạn sẽ nghiên cứu ở giáo trình, tài liệu về nghiên cứu văn học.
Nguyễn Văn Dân (2004), Phương pháp luận nghiên cứu văn học, NXB Khoa học xã hội.
https://drive.google.com/file/d/1FETApACxaXo3ZcX9PHU_d5HFdn8tCOzB/view?usp=drive_link
3. DỊCH VỤ HỖ TRỢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN VĂN HỌC THẠC SĨ
Đội ngũ của học thuê.net bao gồm các chuyên gia về văn học với kinh nghiệm lâu năm trong việc tư vấn, viết tiểu luận, viết luận văn về văn học. Chúng tôi có thể hỗ trợ viết luận văn trên mọi chủ đề trong lĩnh vực văn học, từ phân tích tác phẩm văn học, so sánh các tác phẩm... sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau.